Spis zgłoszonych i przyjętych na Sesję referatów:
Referat nr 1
Zbigniew Bednarczyk
Instytut Górnictwa Odkrywkowego POLTEGOR, Wrocław
OCENA PRZYDATNOŚCI WYBRANYCH TESTÓW IN-SITU I BADAŃ LABORATORYJNYCH DLA IDENTYFIKACJI I PRZECIWDZIAŁANIA PROCESOM GEODYNAMICZNYM
Słowa kluczowe:
osuwiska, testy in-situ, testy laboratoryjne, analizy stateczności, stabilizacja osuwisk
Streszczenie:
W referacie przedstawiono doświadczenia związane z wykorzystaniem różnorodnych metod badań in-situ i laboratoryjnych dla określenia zasięgu, poznania genezy oraz możliwości przeciwdziałania procesom geodynamicznym. Omówiono wykorzystane przez autora metody badań, monitoringu oraz modelowania zachowania osuwisk na podstawie prac w kopalniach odkrywkowych węgla brunatnego, badań wykonywanych w Norwegii oraz w Karpatach fliszowych.
Referat nr 2
Jan Butra, Witold Pytel
KGHM Cuprum sp. z o.o. CBR, Wrocław
EKSPLOATACJA ZŁOŻA W SĄSIEDZTWIE ZROBÓW I STREF UPODATNIONYCH W ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ PRAKTYCZNYCH I MODELOWANIA NUMERYCZNEGO
Słowa kluczowe:
modelowanie numeryczne, strefy upodatnione, eksploatacja rud miedzi
Streszczenie:
Na podstawie analizy dotychczasowych doświadczeń oraz wyników modelowania numerycznego przedstawiono zagadnienie zagrożenia tąpaniami i zawałami w przypadkach prowadzenia rozcinki w kierunku zrobów i stref upodatnionych.
Referat nr 3
Marek Cała, Andrea Roth
AGH WGiG KGBiG/Geobrugg Protection Systems
MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA SIATEK STALOWYCH W WARUNKACH ZAGROŻEŃ DYNAMICZNYCH
Słowa kluczowe:
zagrożenie tąpaniami, obudowa, siatki stalowe
Streszczenie:
W referacie zajęto się problematyką nośności elementów i systemów obudowy w warunkach zagrożeń dynamicznych. Opisano wyniki badań stanowiskowych oraz in situ dotyczące zdolności pochłaniania energii dynamicznej zarówno przez elementy obudowy jak i systemy obudowy (kombinacja różnych elementów). Przedstawiono także charakterystykę wysokowytrzymałej siatki stalowej typu Tecco. Wraz z kotwiami stalowymi była ona obiektem badań stanowiskowych (w Australii) jak i symulacji numerycznych (w Szwajcarii). Dotychczasowe wyniki badań zdolności siatki Tecco wskazują, że może ona pochłonąć od 33.6 kN/m2 (siatka S95/3 o średnicy drutu 3 mm) do 50 kN/m2 (siatka S95/4 o średnicy drutu 4 mm). Są to wartości kilkunastokrotnie większe niż uzyskano dla siatek zgrzewanych czy też ogrodzeniowych. Należy zatem rozważyć możliwość zastosowana wysokowytrzymałych siatek w wyrobiskach górniczych zagrożonych zjawiskami dynamicznymi.
Referat nr 4
Jerzy Cieślik
AGH WGiG KGBiG
KONCEPCJA MODELU NUMERYCZNEGO ORAZ WSTĘPNA ANALIZA OSIADAŃ POWIERZCHNI TERENU W REJONIE EKSPLOATACJI OTWOROWEJ SOLI KOPALNI „ŁĘŻKOWICE"
Referat nr 5
Danuta Flisiak
AGH WGiG KGBiG
METODYKA BADAŃ SOLI KAMIENNEJ W WARUNKACH KONWENCJONALNEGO TRÓJOSIOWEGO ŚCISKANIA DLA PROJEKTOWANIA PODZIEMNYCH MAGAZYNÓW
Słowa kluczowe:
górotwór solny, podziemne magazyny, testy trójosiowego ściskania
Streszczenie:
W wielu ośrodkach, zajmujących się wykorzystaniem złóż soli kamienne do budowy podziemnych magazynów, panuje przekonanie o zdolności soli do przenoszenia znacznych obciążeń z równoczesnym zachowaniem ciągłości, nawet przy dużych odkształceniach. Testy trójosiowego ściskania wykazują, że w całym zakresie naprężeń i temperatur, towarzyszących eksploatacji podziemnych kawern, w przestrzennym stanie naprężenia istnieje wyraźna granica pomiędzy ściśliwością a dylatancyjną zmianą objętości soli. Wynikiem przyrostu nieodwracalnych odkształceń objętościowych jest gwałtowny wzrost prędkości pełzania, potęgowo zależnej od wielkości naprężeń i prowadzący do kruchego zniszczenia. Własności odkształceniowe soli, określone granicą względnego przyrostu objętości i prędkością pełzania zależą także od niewielkich zmian temperatury, przy zachowanej wytrzymałości doraźnej.
Wychodząc z warunków towarzyszących eksploatacji podziemnego magazynu gazu, w artykule opisano laboratoryjne procedury badawcze w testach trójosiowego ściskania, niezbędne do analizy zjawisk geomechanicznych zachodzących w otoczeniu komór magazynowych. Omówiono także, na wybranych przykładach, wykorzystanie wyników badań do sformułowania naprężeniowego kryterium długotrwałej stateczności górotworu solnego.
Referat nr 6
Stefan Gałczyński, Andrzej Wojtaszek
Politechnika Wrocławska WBLiW / Pol. Wrocławska WGGiG
PROJEKTOWANIE OBUDOWY KOTWIOWEJ WYROBISK PODZIEMNYCH
Słowa kluczowe:
mechanika górotworu, obudowa kotwiowa, projektowanie obudowy kotwiowej
Streszczenie:
W artykule przedstawiono dwie praktyczne zasady projektowania kotwiowej obudowy wyrobisk podziemnych, a mianowicie:
-
obudowy osłonowej przed lokalnymi obwałami w globalnie ustabilizowanym masywie,
-
obudowy nośnej zabezpieczającej przed zawałem wyrobiska w globalnie naruszonym (zdegradowanym) masywie skalnym.
Podano przede wszystkim oryginalny schemat obliczeniowy podatnej obudowy kotwiowej.
Referat nr 7
Augustyn Holeksa, Ryszard Skatuła, Mieczysław Lubryka, Zbigniew Szreder
JSW S.A. KWK „JAS-MOS”, Jastrzębie Zdrój
EKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22A W PARTII Z3 KWK „JAS-MOS" W WARUNKACH DUŻEJ AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ
Słowa kluczowe:
zagrożenie tąpaniami, profilaktyka tąpaniowa, bezpieczna eksploatacja
Streszczenie:
W artykule przedstawiono przykład eksploatacji ściany, której towarzyszyła duża aktywność sejsmiczna, związana głównie z obecnością krawędzi nadbudowy i sąsiedztwem strefy uskokowej. Omówiono stosowany monitoring zagrożenia tąpaniami i aktywną profilaktyką tąpaniową
Referat nr 8
Zdzisław Iwulski
AGH WGiG KGBiG
PROGNOZA WYSTĄPIENIA WSTRZĄSU PRZY POMOCY SZEREGÓW CZASOWYCH
SŁOWA KLUCZOWE:
szeregi czasowe, procesy stochastyczne, prognozowanie wstrząsów
STRESZCZENIE:
W przedstawionej pracy na podstawie zgromadzonych obserwacji dla jednego z oddziałów w ZG Rudna dotyczących wstrząsów górotworu podjęto próbę oceny skłonności do wystąpienia tego zjawiska przy pomocy szeregów czasowych. Obserwowany szereg czasowy został przybliżony przy pomocy modelu ARIMA(d,1,1) p=0,1,2,3.
Wybór konkretnego modelu jest w zasadzie dowolny. Modele o większej liczbie parametrów produkują nieco niższe oceny wariancji białego szumu, lecz nie jest to istotna różnica. Przydatność tego typu modeli w prognozowaniu wystąpienia wstrząsu na dzień dzisiejszy nie gwarantuje nam sukcesu w stu procentach. Wydaje się, że jeżeli szereg energii jest w ogóle sensownie prognozowalny, to należy oprócz tego szeregu uwzględnić szeregi towarzyszące - konwergencja, sejsmoakustyka itd. i próbować budować model funkcji przenoszenia.
Referat nr 9
Robert Kaczmarczyk, Stanisław Rybicki
AGH, WGGiOŚ, ZHiGI
POWIERZCHNIE STRUKTURALNE W GÓROTWORZE ZŁÓŻ WĘGLA BRUNATNEGO, ICH CHARAKTERYSTYKA I WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO -MECHANICZNE
Słowa kluczowe:
geologia inżynierska, kopalnia odkrywkowa, osuwiska, powierzchnie strukturalne
Streszczenie:
Obserwacje prowadzone na terenie odkrywkowych kopalń węgla brunatnego wskazują na istnienie w górotworze pewnych charakterystycznych powierzchni, po których najczęściej dochodzi do powstawania osuwisk. Są to zazwyczaj powierzchnie osłabień strukturalnych, powstałe w wyniku procesów sedymentacyjnych, erozyjnych, tektonicznych, glacitektonicznych lub antropogenicznych. W referacie opisano typy powierzchni strukturalnych występujących w kopalniach węgla brunatnego oraz scharakteryzowano czynniki determinujące wartości oporów ścinania na powierzchniach strukturalnych.
Referat nr 10
Waldemar Korzeniowski
AGH WGiG KPEZ
MORFOMETRYCZNA METODA OCENY JAKOŚCI GÓROTWORU DLA POTRZEB DOBORU OBUDOWY KOTWIOWEJ W KOPALNI RUD CYNKU I OŁOWIU „POMORZANY"
Słowa kluczowe:
kotwienie, klasyfikacja górotworu, metoda morfometryczna, kopalnia cynku i ołowiu
Streszczenie:
Podstawową obudową wyrobisk eksploatacyjnych w polskich kopalniach rud cynku i ołowiu jest obudowa kotwiowa. Na podstawie wieloletnich obserwacji zachowania się wyrobisk, badań jakości górotworu oraz skuteczności kotwienia w zróżnicowanych warunkach geotechnicznych zaproponowano wprowadzenie uzupełniającego kryterium do klasyfikacji stropu pod kątem doboru kotwi. Zastosowanie morfometrycznej metody opisu odsłoniętego stropu i ociosów wyrobisk pozwoliło na wyodrębnienie czterech typów kategorii powierzchni, wyraźnie związanych ze skutecznością zastosowanej obudowy i statecznością wyrobisk. Wprowadzenie dodatkowego parametru do aktualnie stosowanej metodyki ma na celu przede wszystkim zminimalizowanie niedokładności szacowania jakości rdzenia wiertniczego.
Referat nr 11
Andrzej Kowalski
Główny Instytut Górnictwa, Katowice
DEFORMACJE POWIERZCHNI DLA WSPÓŁCZESNEGO GÓRNICTWA WĘGLA KAMIENNEGO W POLSCE
Słowa kluczowe:
górnictwo, eksploatacja podziemna, teren górniczy, deformacje
Streszczenie:
Przedstawiono specyfikę współczesnych uwarunkowań prowadzenia eksploatacji górniczej w aspekcie ochrony powierzchni i ich skutków w deformowaniu się powierzchni. W szczególności wpływ długości ścian eksploatacyjnych oraz zmiennej prędkości eksploatacji na dynamikę narastania deformacje powierzchni. Zwrócono uwagę na problem powstawania nieciągłości powierzchni w postaci stopni i szczelin przy średniej i dużej głębokości prowadzenia eksploatacji.
Referat nr 12
Marek Kwaśniewski
Politechnika Śląska, Gliwice
POTĘGOWY WARUNEK WYTRZYMAŁOŚCIOWY MOGIEGO (UOGÓLNIONY WARUNEK H-M-H) DLA SKAŁ
Referat nr 13
Marek Kwaśniewski, Stanisław Lasek
Politechnika Śląska, Gliwice / KWK "Murcki", Katowice
ANALIZA NUMERYCZNA MIGRACJI METANU Z WARSTW SPĄGOWYCH DO WYROBISKA ŚCIANOWEGO
Słowa kluczowe:
eksploatacja ścianowa, metan, metoda elementów odrębnych, modelowanie numeryczne, nieciągłe ośrodki skalne, wypiętrzanie spągu
Streszczenie:
Posługując się komputerowym kodem metody elementów odrębnych UDEC zbudowano płaski (dwuwymiarowy) numeryczny model dużego (1000 m × 200 m) wycinka górotworu w sąsiedztwie pokładu 349 w polu ścianowym 802 w partii B w KWK „Murcki". Eksploatację tego pokładu systemem ścianowym z zawałem warstw stropowych symulowano w modelu na odcinku długości 450 m. Stwierdzono, że w warunkach silnie deformujących się, rozwarstwiających, pękających i dzielących na bloki warstw spągowych możliwa jest migracja metanu z pokładów węgla zalegających poniżej eksploatowanego pokładu. Pokazano, że strefa szczelin w cienkich i zbudowanych ze skał o niewysokiej wytrzymałości warstw zalegających poniżej pokładu 349 powstaje szybciej niż strefa zawału stropu i sięga na głębokość ok. 30 m poniżej pokładu. Warstwy spągowe ulegają przy tym silnemu wypiętrzaniu w strefie zrobów; już we wczesnych stadiach eksploatacji przemieszczenie to sięgnęło wartości przekraczających 1,5 m. Przy założeniu, że (1) warstwy metanonośne zalegają 15,6 m poniżej pokładu 349 i obejmują pokład 350 oraz pokłady węgla i warstwy skalne niżej leżące i (2) ciśnienie złożowe metanu wynosi 2 MPa, zbadano właściwości procesu przepływu metanu (kierunek, ciśnienie, ilość, prędkość) przez szczeliny powstające w pękających pod wpływem eksploatacji pokładu 349 warstwach spągowych.
Słowa kluczowe: eksploatacja ścianowa, metan, metoda elementów odrębnych, modelowanie numeryczne, nieciągłe ośrodki skalne, wypiętrzanie spągu
Referat nr 14
Tadeusz Majcherczyk, Antoni Jakubów
AGH WGiG KGBiG/JSW S.A.
ZAGROŻENIA GAZODYNAMICZNE W KOPALNIACH JASTRZĘBSKIEJ SPÓŁKI WĘGLOWEJ S.A.
Słowa kluczowe:
zjawiska gazodynamiczne, skutki wyrzutów gazu
Streszczenie:
Zjawiska gazodynamiczne stanowią w podziemnych kopalniach węgla jedno z największych zagrożeń dla życia i zdrowia górników. W artykule przedstawiono czynniki wpływające na występowanie zjawisk gazodynamicznych oraz objawy wskazujące na możliwość wystąpienia takich zjawisk w kopalniach węgla.
Przedstawiono skrótowo opis zdarzeń wyrzutów metanu i skał, jakie zaistniały w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej ze szczególnym uwzględnieniem KWK „Zofiówka" i KWK „Pniówek". Opisano okoliczności wyrzutu metanu i skał zaistniałego w dniu 22 listopada 2005r. w KWK „Zofiówka" w chodniku transportowym D-6 pokład 409/4 oraz kierunki działań podjętych po przedmiotowym zdarzeniu.
Referat nr 15
Piotr Małkowski, Tadeusz Majcherczyk, Zbigniew Niedbalski
AGH WGiG KGBiG
ANALIZA ROZKŁADU WSTRZĄSÓW GÓROTWORU W REJONIE ŚCIANY B-1 W ASPEKCIE WYBRANYCH CZYNNIKÓW GÓRNICZYCH I GEOLOGICZNYCH
Słowa kluczowe:
zagrożenie tąpaniami, stan naprężenia, wstrząsy górnicze
Streszczenie:
W artykule przedstawiono rozkład wstrząsów w rejonie ściany B-1 znajdującej się rejonie uskoków. Rejestrowane zjawiska dynamiczne pozwoliły stwierdzić, że aktywność sejsmiczna w tym rejonie przejawia się występowaniem wstrząsów eksploatacyjnych i regionalnych. Wykonana analiza stanu naprężenia i wytężenia w rejonie ściany B-1 potwierdziła związek jednej grupy wstrząsów z czynnikami górniczymi, a drugiej z ruchami górotworu na płaszczyźnie uskoku.
Referat nr 16
Andrzej Markiewicz, Jarosław Suchan, Ryszard Tomanik
KGHM Cuprum CBR, Wrocław, ZG „Rudna", Polkowice, BZ KGHM PM S.A., Lubin
Eksploatacja górnicza a ZUSKOKOWANIE SPĄGOWEJ PARTII UTWORÓW CECHSZTYŃSKICH W KOPALNI „RUDNA", KGHM Polska MIIEDŹ S.A.
Słowa kluczowe:
eksploatacja górnicza, monoklina przedsudecka, cechsztyn, tektonika, subhoryzontalne strefy ścinania, stateczność stropu.
Streszczenie:
Występujące na granicy dolnego i górnego permu struktury tektoniczne odsłaniające się w trakcie eksploatacji polimetalicznych złóż monokliny przedsudeckiej wskazują na częste występowanie subhoryzontalnych przemieszczeń spągowej części utworów cechsztyńskich, oraz tworzą specyficzne strefy w obrębie elewacji piaskowca. Artykuł skupia się na związku zachodzącym pomiędzy tymi przesunięciami, a morfologią spągu cechsztynu w rejonie elewacji. Autorzy wskazują na związek pomiędzy podstawowymi objawami tego typu tektoniki i wykształceniem tektonicznie przeobrażonych stref oraz warunkami prowadzenia i zaburzeniami postępu robót górniczych. Rozważania te mogą mieć praktyczne zastosowanie w analizie geodynamicznej górotworu i projektowaniu robót górniczych.
Referat nr 17
Jakub Mazurek
AGH WGiG KGBiG
DEFORMACJE POWIERZCHNI W OTWOROWEJ KOPALNI SOLI BARYCZ W LIKWIDACJI CZY MOGĄ JESZCZE POWSTAĆ ZAPADLISKA?
Słowa kluczowe:
Eksploatacja otworowa soli, deformacje górotworu, prognozowanie deformacji, zapadliska
Streszczenie:
Otworowa eksploatacja soli prowadzona w kopalni „Barycz" od 1924 roku spowodowała wystąpienie deformacji górotworu o charakterze ciągłym i nieciągłym (zapadliska). Od 9 lat nie jest tam prowadzona żadna eksploatacja, ale deformacje mogą przebiegać jeszcze kilkadziesiąt lat. W niektórych rejonach procesy deformacyjne są już bliskie zakończenia. W artykule omówiono przebieg procesu eksploatacji, pomiarów i dokumentowania deformacji powierzchni, prognozę deformacji końcowych (ostatecznych), różnicę pomiędzy tą prognozą a osiadaniami zaistniałymi oraz prognozę deformacji jakie jeszcze mogą wystąpić po roku 2000. Określono rejony, gdzie wskaźniki deformacji mogą osiągać wartości charakterystyczne dla zerowej i I kategorii zabudowy powierzchni oraz takie, gdzie jeszcze mogą powstać zapadliska.
Referat nr 18
Marian Michałek
Politechnika Śląska, KGBPiZOP, Gliwice
KONCEPCJA ROZWIĄZAŃ KONSTRUKCYJNYCH ZABEZPIECZENIA WYROBISK PODSZYBIA ADOPTOWANEGO NA POTRZEBY PODZIEMNEGO ZBIORNIKA
Streszczenie:
Wycofane z użycia kopalniane budowle podziemne o trwałym charakterze takie jak szyby, podszybia oraz komory zlokalizowane w skałach płonnych na podszybiu, są z reguły dla kopalni bezużyteczne a nawet stanowią rodzaj balastu. Stan taki spowodowany jest w przeważającej mierze przez to, że nie ma gotowych koncepcji zagospodarowania takich obiektów, które byłyby opracowane z kilkuletnim wyprzedzeniem przed likwidacją budowli. Uniemożliwia to w praktyce znalezienie inwestorów, którzy byliby zainteresowani przejęciem tych obiektów i wykorzystaniem dla celów komercyjnych przyczyniających się do osiągania wymiernych korzyści o charakterze gospodarczym oraz przyczyniających się do rozwoju gospodarczego gmin górniczych.
W artykule zaprezentowano kilka rozwiązań konstrukcyjnych trwałego zabezpieczenia wyrobisk podszybia dla celów podziemnego zbiornika wody z przeznaczeniem na obiekty z zakresu lokalnej energetyki.
Referat nr 19
Grzegorz Mutke
Główny Instytut Górnictwa, Katowice
OCENA ZAGROŻENIA TĄPANIAMI W KOPALNIACH PODZIEMNYCH UWZGLĘDNIAJĄCA PARAMETRY DRGAŃ BLISKO OGNISK WSTRZĄSÓW - DOŚWIADCZENIA Z POLSKICH KOPALŃ
Słowa kluczowe:
wstrząs górniczy; tąpnięcie; bliskie pole falowe; maksymalna amplituda prędkości drgań cząsteczek górotworu; maksymalna amplituda przyspieszenia drgań cząsteczek górotworu; parametry źródła sejsmicznego; obciążenie dynamiczne; geofizyczne empiryczne kryterium potencjalnego zagrożenia tąpnięciem.
Streszczenie:
Ocena zagrożenia tąpaniami oraz ocena stateczności wyrobisk podziemnych w kopalniach węgla wymaga znajomości nie tylko obciążeń statycznych, ale również obciążeń dynamicznych. Analiza skutków wstrząsów w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w postaci różnego typu i intensywności uszkodzeń wykazała, że występowały one wówczas, gdy ogniska tych wstrząsów były zlokalizowane blisko (przeważnie do 100 m) od wyrobisk. Potwierdza to fakt, że parametry drgań w tych odległościach mają decydujące znaczenie dla zaistnienia tąpnięcia, bowiem duże wartości parametru PPV są równoznaczne z występowaniem odpowiednio dużych obciążeń dynamicznych. W artykule pokazano geofizyczne empiryczne kryterium potencjalnego zagrożenia tąpnięciem. Analizując udokumentowaną bazę 120 tąpnięć, jakie zaistniały w GZW w latach 1988-2006, dokonano weryfikacji przedstawionego kryterium, stwierdzając, że 90% wszystkich tąpnięć wystąpiło w strefie, w której prędkość drgań PPV osiągała wartości od 0,05 m/s do 1 m/s.
Wyniki badań przedstawione w niniejszym artykule mogą być wykorzystywane do czasoprzestrzennego projektowania eksploatacji górniczej w warunkach prognozowanej dużej sejsmiczności górotworu, jak również do racjonalnego doboru obudowy i działań profilaktycznych zabezpieczających funkcjonalność wyrobisk i przyczyniających się do poprawy poziomu bezpieczeństwa pracy.
Referat nr 20
Krzysztof Pacześniowski, Andrzej Pytlik, Ewa Radwańska
Główny Instytut Górnictwa, Katowice
STANOWISKOWE BADANIA ELEMENTÓW OBUDÓW GÓRNICZYCH PRZY ICH DYNAMICZNYM OBCIĄŻENIU
Słowa kluczowe:
obudowa górnicza, reakcje obudowy, obciążenie dynamiczne, opór dynamiczny, badania stanowiskowe
Streszczenie:
W referacie przedstawiono wyniki badań elementów obudów górniczych o zwiększonej odporności dynamicznej, które powstały w wyniku udoskonalenia dotychczasowych konstrukcji. Zastosowanie ich przyczynia się do podniesienia poziomu bezpieczeństwa w ścianowych i korytarzowych wyrobiskach zagrożonych wstrząsami górotworu.
W referacie pokazano dynamiczne charakterystyki pracy elementów obudów górniczych, które mają zwiększoną odpornością na obciążenia dynamiczne w stosunku do rozwiązań dotychczasowych.
Opisano również budowę stanowiska do badania elementów obudów górniczych przy ich dynamicznym obciążeniu. Przedstawiono jego możliwości techniczne, jak również stosowaną podczas badań aparaturę pomiarowo-rejestrującą.
Referat nr 21
Stanisław Prusek, Wojciech Masny,Andrzej Walentek
Główny Instytut Górnictwa, Katowice
MODELOWANIE NUMERYCZNE GÓROTWORU WOKÓŁ WYROBISKA KORYTARZOWEGO NARAŻONEGO NA WPŁYWY CIŚNIEŃ EKSPLOATACYJNYCH
Słowa kluczowe:
geomechanika, wyrobiska przyścianowe, deformacje, modelowanie numeryczne
Streszczenie:
W niniejszym referacie przedstawiono próbę odwzorowania, za pomocą modelowania numerycznego, zachowania się górotworu wokół wyrobiska przyścianowego znajdującego się w strefie oddziaływania przesuwającego się frontu eksploatacyjnego. Próby te zostały przeprowadzone w oparciu o wybrane wyniki dołowych pomiarów konwergencji chodników przyścianowych w kopalniach węgla kamiennego.
Referat nr 22
Stanisław Prusek, Marek Rotkegel, Krzysztof Skrzyński
Główny Instytut Górnictwa, Katowice
PROCES PROJEKTOWANIA OBUDOWY WYROBISK KORYTARZOWYCH Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMU CAD
Słowa kluczowe:
górnictwo, obudowa chodnikowa, projektowanie obudowy wyrobisk
Streszczenie:
Obecnie proces projektowania obudowy wyrobisk korytarzowych staje się coraz bardziej złożony. Na taki stan rzeczy wpływ mają zarówno złożone sytuacje geologiczno-górnicze, w których obliczyć należy wartości obciążeń działających na obudowę, jak również duże zróżnicowanie stosowanych typów i odmian obudowy. Zadaniem projektanta jest na ogół dobranie do określonej sytuacji górniczej optymalnego rozwiązania w zakresie obudowy. Optimum doboru polega na uwzględnianiu parametrów technicznych obudowy, jak również aspektu ekonomicznego. Konstrukcja obudowy zapewniać musi funkcjonalność danego wyrobiska, bezpieczeństwo pracy, przy zachowaniu opłacalności ekonomicznej całego przedsięwzięcia. Przedstawione w referacie oprogramowanie autorskie i komercyjne wykorzystywane jest dla realizacji szeregu prac związanych z doborem obudowy do określonych warunków naturalnych. Ponadto opisane programy są niezwykle pomocne w procesie projektowania nowych rozwiązań obudowy oraz jej akcesoriów, umożliwiając między innymi optymalizację konstrukcji z jednoczesnym zachowaniem wszystkich wymogów w zakresie bezpieczeństwa.
Słowa kluczowe: górnictwo, obudowa chodnikowa, projektowanie obudowy wyrobisk
Referat nr 23
Andrzej Staniek
Główny Instytut Górnictwa, Katowice
METODA OCENY JAKOŚCI WKLEJENIA ŻERDZI KOTWIOWYCH W GÓROTWORZE JAKO SKUTECZNY SPOSÓB KONTROLI STANU BEZPIECZEŃSTWA PRACY W WYROBISKACH KORYTARZOWYCH
Słowa kluczowe:
górotwór, żerdź kotwiowa, metoda, analiza modalna
Streszczenie:
Samodzielna obudowa kotwiowa lub obudowa podporowa wzmacniana kotwiami jest podstawowym elementem zapewniającym bezpieczeństwo pracy w wyrobiskach korytarzowych w podziemiach zakładów górniczych. Zasadniczy element obudowy kotwiowej - żerdź kotwiowa, która jest wklejona do górotworu, może nie być wklejona na całej swoje długości. Może być to następstwem ruchu górotworu lub nieprawidłowego wklejenia żerdzi. Stwarza to poważne niebezpieczeństwo dla pracy załogi i może skutkować zawaleniem stropu. W artykule przedstawiono metodę identyfikacji nieciągłości wklejenia żerdzi kotwiowych w górotworze. Metoda realizowana jest z wykorzystaniem eksperymentalnej analizy modalnej, składa się zasadniczo z dwóch części: właściwej identyfikacji parametrów modalnych badanego układu mechanicznego żerdź-klej-górotwór dla różnych warunków brzegowych odpowiadających różnym przypadkom nieciągłości wklejenia i odniesienia otrzymanych wyników do utworzonej bazy danych - wyniki teoretycznej analizy modalnej - otrzymanych dla zwalidowanego modelu elementów skończonych badanego układu mechanicznego i uwzględniającego różne typy skał i różne przypadki nieciągłości wklejenia.
Referat nr 24
Krzysztof Tajduś, Antoni Tajduś
Instytut Mechaniki Górotworu PAN, AGH WGiG KGBiG
WYKORZYSTANIE SUBMODELINGU DO MODELOWANIA ZACHOWANIA SIĘ BUDOWLI PODDANEJ WPŁYWOM EKSPLOATACJI
Słowa kluczowe:
MES, submodeling, model globalny, warunki brzegowe, górotwór, podłoże, budowla
Streszczenie:
Artykuł przedstawia analizę doboru odpowiednich warunków brzegowych dla modelowanego zjawiska wpływu eksploatacji podziemnej na budowlę. Autorzy skłonili się do próby rozwiązania tego problemu w sposób dwuczłonowy, wykorzystując model globalny i submodel. W technice zaproponowanej przez autorów warunki brzegowe zadawane na submodel stanowiły przemieszczenia pionowe i poziome wyliczone z modelu globalnego. Dodatkowo przeprowadzono analizę wpływu wielkości modelowanego podłoża, na stan naprężenia wewnątrz posadowionego na nim fundamentu.
Referat nr 25
Tadeusz Tatara, Marek Cała, Sebastian Olesiak, Daniel Wałach
Politechnika Krakowska, AGH WGiG KGBiG, AGH WGiG KGBiG, AGH WGiG KGBiG
ODPORNOŚĆ OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH NA OBCIĄŻENIA DYNAMICZNE WYWOŁANE DZIAŁALNOŚCIĄ GÓRNICZĄ NA PRZYKŁADZIE KOŚCIOŁA P.W. ŚW. JERZEGO
Słowa kluczowe:
odporność dynamiczna budynków, wstrząsy górnicze, drgania powierzchniowe
Streszczenie:
W niniejszym artykule przedstawiono problematykę odporności obiektów zabytkowych poddawanych obciążeniom dynamicznym wywołanych działalnością górniczą. Przeprowadzono inwentaryzację istniejących uszkodzeń kościoła p.w. św. Jerzego w Rydułtowach oraz określono stanu gruntów zalegających w sąsiedztwie analizowanego obiektu. Badania materiałów archiwalnych, przeprowadzona inwentaryzacja i analiza danych dotyczących wstrząsów wysokoenergetycznych z ostatnich kilku lat, stała się podstawą do oceny odporności kościoła na przejęcie drgań wywołanych działalnością górniczą o podobnych parametrach w przyszłości.
Referat nr 26
Krzysztof Tomiczek
Politechnika Śląska, Gliwice
O RÓŻNICACH W ZACHOWANIU SIĘ SKAŁ W WARUNKACH JEDNOOSIOWEGO ROZCIĄGANIA I ŚCISKANIA
Słowa kluczowe:
mechanika skał, próba jednoosiowego ściskania, próba jednoosiowego rozciągania, rozciąganie wielocykliczne, właściwości odkształceniowe, stałe materiałowe
Streszczenie:
W celu wykrycia różnic w zachowaniu się skał w polu naprężeń rozciągających i ściskających przeprowadzono najpierw próby jednoosiowego ściskania, a później - rozciągania smukłych walcowych próbek trzech quasi-jednorodnych skał: piaskowców Brenna i Jastrzębie oraz granitu Strzelin. Próby rozciągania były próbami monocyklicznymi oraz wielocyklicznymi.
