Spis zgłoszonych i przyjętych na Sesję referatów:

 

Systemy informatyczne i komputery są obecnie powszechnie używane również w kopalniach, jednak naszym zdaniem ich zastosowanie i zakres działania daleki jest od zadawalającego. Jesteśmy przekonani, że rosnące wymagania kopalń w zakresie śledzenia w czasie rzeczywistym informacji zarządczej znajdą optymalne rozwiązania technologiczne i uznanie informatyków dlatego zebranie w jednym miejscu kilkudziesięciu artykułów pokazujących przemiany informatyczno-technologiczne polskiego górnictwa jest naszym zdaniem elementem nieodzownym pierwszego Polskiego Kongresu Górniczego.

Zapraszając Państwa serdecznie do udziału w naszej Sesji prezentujemy wstępną listę referatów o których przygotowanie zwróciliśmy się do grona osób które naszym zdaniem stanowią o obrazie informatyki w górnictwie.

---

Spis zgłoszonych i przyjętych na Sesję referatów:

---

 Referat nr 1

Dariusz Pasewicz 
IBM  Polska

IBM Maximo^® Asset Management - komputerowy system zarządzania majątkiem technicznym dla firm sektora wydobywczego

Sprawne zarządzanie infrastrukturą techniczną kopalni z wykorzystaniem systemu komputerowego IBM Maximo^®  klasy CMMS/EAM (Computerized Maintenance Management System / Enterprise Asset Management) - to wymierne i mierzalne oszczędności.

IBM Maximo^® zarządza procesem eksploatacyjnym objętych systemem urządzeń, podzespołów, systemów technicznych, wyposażenia, składników majątku trwałego - począwszy od planowania budżetu, poprzez harmonogramowanie i koordynowanie prac okresowych i przeglądów, rejestrację awarii nieplanowanych, koordynację gospodarki magazynowej i zakupowej pod potrzeby eksploatacji - a skończywszy na analizie zrealizowanego budżetu pod różnym kątem (m.in.: koszty pracy własnej, koszty podwykonawców, zużyte materiały eksploatacyjne, amortyzacja narzędzi specjalistycznych, itp.).

IBM Maximo^® pomaga:

• znaleźć równowagę pomiędzy wykorzystaniem zasobów wewnętrznych i zewnętrznych (outsourcing),
• wydłużyć okres użytkowania maszyn i urządzeń,
• zmniejszyć liczbę nieplanowanych awarii,
• zwiększyć bezpieczeństwo pracy.

Wybrane referencje w branży wydobywczej:

• Alcoa - aluminium - http://www.alcoa.com/
• Boliden Mineral AB - kopalnie miedzi, cynku, złota i srebra - http://www.boliden.se/
• CVRD - kopalnie miedzi, boksytu, potasu, itp. - http://www.cvrd.com.br/
• Emperor Gold Mines - kopalnie złota - http://www.emperor.com.au/
• Luossavaara-Kiirunavaara Aktiebolag (LKAB) - kopalnie rudy żelaza - http://www.lkab.com/
• Miramar Mining Corporation - kopalnie złota - http://www.miramarmining.com/
• Peňoles - kopalnie srebra, złota i cynku - http://www.penoles.com.mx/
• Shenhua Group Zhungeer Limited - kopalnie węgla

---

Referat nr 2

Teodor Winkler
Centrum Mechanizacji Górnictwa KOMAG Gliwice

Zastosowanie komputerowych metod modelowania, symulacji i wizualizacji w cyklu życia maszyn i urządzeń górniczych

W metodologii projektowania obserwuje się przejście od doboru cech konstrukcyjnych pojedynczych maszyn do planowania cyklu życia złożonych systemów mechanicznych. W cyklu życia maszyn i urządzeń górniczych, po fazach projektowania, przygotowania wytwarzania i samego wytwarzania następują: instalacja w miejscu pracy pod ziemią, eksploatacja, okresowe dyslokacje pomiędzy wyrobiskami i związane z tym operacje montażu/demontażu oraz serwisowanie maszyn. W planowaniu tych faz w cyklu życia maszyn górniczych uwzględniane są bezpieczne warunki pracy i ochrona zdrowia.

W fazie projektowania stosowane jest szeroko wirtualne prototypowanie polegające na weryfikacji modeli komputerowych w świetle kryteriów funkcjonalnych, wytrzymałościowych, możliwości wytwórczych, bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.

Rozszerzenie wirtualnego prototypowania na fazy eksploatacji, wymaga zbudowania wirtualnego środowiska pracy składającego się z  modeli maszyn, wyrobisk i cech antropometrycznych ludzi.

Utrzymanie ruchu maszyn górniczych oraz ich serwisowanie oparte jest na wiedzy upowszechnianej za pomocą tradycyjnej Dokumentacji Techniczno Ruchowej na nośniku papierowym. Wykorzystując metody inżynierii wiedzy budowane są elektroniczne repozytoria zawierające powtarzalne elementy wiedzy w formie tekstów, rysunków 2D, modeli 3D, interaktywnych symulacji montażu/demontażu. Repozytoria te udostępniane są na platformie internetowej.

Kształtowanie bezpieczeństwa w pracach prowadzonych w podziemnych wyrobiskach oparte jest w głównej mierze na szkoleniach upowszechniających bezpieczne metody pracy. Materiały szkoleniowe tworzone są z wykorzystaniem metod wizualizacji komputerowej i zawierają także rekonstrukcje zaistniałych w przeszłości wypadków.

Stały dopływ do górnictwa nowych pracowników wymaga prowadzenia intensywnych szkoleń w obsłudze maszyn i urządzeń górniczych i upowszechniania bezpiecznych metod pracy. Programy szkoleniowe w postaci interaktywnych symulacji objaśniających działanie i obsługę maszyn są stosowane w połączenie z nowoczesnymi technologiami wirtualnej (Virtual Reality)i rozszerzonej rzeczywistości (Augmentem Reality).

Referat nr 3

Marek MARCISZ, Krystian PROBIERZ
Politechnika Śląska, Gliwice

Nowe szanse i możliwości wykorzystania programów AutoCAD i Surfer do konstrukcji map górniczo-geologicznych - ich znaczenie w praktyce

Streszczenie:

Marek MARCISZ, Krystian PROBIERZ Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Instytut Geologii Stosowanej "Nowe szanse i możliwości wykorzystania programów AutoCAD i Surfer do konstrukcji map górniczo-geologicznych - ich znaczenie w procesie kontroli jakości węgla i planowania produkcji kopalni" Streszczenie. Przedstawiono możliwości zastosowania kombinacji programów AutoCAD i Surfer do konstrukcji cyfrowych map izolinii parametrów jakości węgla w pokładzie, jednej z kopalń KHW S.A. Mapy izolinii wykreślono w programie Surfer (wersja 8.0) przy zdefiniowaniu wszystkich dostępnych metod konturowania tej wersji programu. Dokonano tego na szablonie/matrycy mapy pokładowej skonstruowanej w programie AutoCAD. Mapy utworzono z wykorzystaniem kopalnianej bazy danych zawierającej wyniki pomieszczone w kartach analiz próbek bruzdowych węgla. Baza ta uwzględnia jedynie parametry chemiczno-technologiczne: zawartość wilgoci (Wa, %,), popiołu (Ad,%), części lotnych (Vdaf, %), siarki (Std, %) oraz wartość opałową (Qsdaf, MJ/kg ) i ciepło spalania (Qidaf, MJ/kg). Celem pracy był dobór najdokładniejszej metody konturowania mapy dla danego parametru. Uzyskano to porównując wyniki analiz laboratoryjnych pobranej kontrolnej próbki bruzdowej węgla z wynikami odczytanymi z map izolinii poszczególnych parametrów jakości.

Referat nr 4

Franciszek Rosiek, Marek Sikora, Jacek Urbański, Janusz Wach
Politechnika Wrocławska

Praktyczne doświadczenia w zakresie wykorzystania generowanego komputerowo schematu potencjalnego do analizy bezpieczeństwa sieci

Streszczenie:

Przedstawiono przykłady zastosowania programu AutoWENT w wersji pozwalającej na automatyczne generowanie schematów kanonicznego i potencjalnego dowolnie złożonej sieci wentylacyjnej. Program wyznacza wskaźniki pozwalające określić bezpieczeństwo i ekonomikę przewietrzania i wizualizuje je na schematach poprzez użycie odpowiednich kolorów linii przedstawiających bocznice sieci. Zaproponowano również wykorzystanie współczynnika podatności prądów powietrza na odwrócenia ich kierunku, dla wyznaczenia którego opracowano program prowadzący wielowariantowe obliczanie rozpływu powietrza z wykorzystaniem symulacji powstania pożaru we wszystkich bocznicach badanej sieci wentylacyjnej. Wyniki tych obliczeń również mogą być wizualizowane graficznie na schematach przewietrzania.

Referat nr 5 

Piotr Wojtas, Jacek Wojciechowski, Tomasz Wałach, Damian Cała
Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa EMAG

Rozwiązania informatyczne w systemach dyspozytorskich kopalń węgla kamiennego w Polsce

Streszczenie:

Wymagania stawiane współczesnym systemom dyspozytorskim znacznie wzrosły w ostatnich latach. Ilość danych, którymi dysponuje kopalnia ciągle rośnie wraz z udoskonalaniem i pojawianiem się nowych technik pomiarowych. Dlatego system zarządzania tymi danymi musi nie tylko w sposób czytelny informować o stanie kopalni, ale musi to robić z właściwą szczegółowością i selekcją dla konkretnych, specjalistycznych służb kopalnianych w tym dla dyspozytorów, dozoru i operatorów urządzeń. Owo rozproszenie informacji niesie za sobą z jednej strony konieczność udostępniania danych coraz to większej liczbie odbiorców, znajdujących się na terenie całego zakładu górniczego, a z drugiej konieczność budowania oprogramowania niezawodnego i elastycznego z wykorzystaniem najnowszych dostępnych technologii z pewnym zabezpieczeniem danych i systemów przed niepowołaną ingerencją z zewnątrz. Te dwa warunki stanowią przeciwne bieguny problematyki udostępniania i prezentacji danych i ich bezpieczeństwa. Poniższa praca traktuje o problemach i rozwiązaniach stosowanych w nowoczesnych systemach nadzoru dyspozytorskiego na przykładzie systemu dyspozytorskiego SD2000, w kontekście najnowszych rozwiązań informatycznych oraz planowanych pracach rozwojowych.

Referat nr 6

Jerzy Kubiak, Lesław Sikora, Roman Jedlecki, Grzegorz Pasternak
KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG Polkowice-Sieroszowice

Lech Rybałko, Andrzej Wabik
SHH Sp z o.o.

Aplikacja wspomagająca miesięczne odbiory robót górniczych w O/ZG Polkowice-Sieroszowice (KGHM Polska Miedź S.A.)

Streszczenie:

Dotychczas w miesięcznym rozliczeniu wykonanych robót przez oddziały górnicze polegającym na wyliczeniu masy urobku kopaliny, zawartości procentowej metalu (miedzi) w wydobytym urobku najslabszą strona był brak odpowiednich narzędzi dla służby geologicznej do sporządzenia powyzszej ewidencji.

Opracowano aplikację wspomagająca odbiory robót górniczych, która zautomatyzowała i zunifikowała proces miesięcznego rozliczania oddziałów górniczych oraz stworzyła możliwość wieloaspektowego analizowania wykonanych robót w zakresie np.: rejestrowania kosztów: w polach i piętrach, rozbieranych filarach technologicznych oddziału górniczego.

Nowatorstwo oprogramowania polega na:

• Dynamicznym łączeniu informacji graficznych z mierniczej mapy odbiorów miesięcznych (środowisko Microstation V8) z bazą prób geologicznych
• Wieloaspektowej analizie złożonych parametrów złożowych w rozliczanym obszarze pod katem podziału na podobszary o jednorodnych parametrach geologicznych
• Szybkim i dokładnym podziale wyeksploatowanych fragmentów złoża na mniejsze podobszary o jednorodnych parametrach górniczo-geologicznych
• Szybkiej i dokładnej metodzie wyliczania i przypisywania parametrów geologicznych wybranym i przedstawionym w cyfrowej mapie mierniczej fragmentom złoża dla każdego z typów litologicznych (węglany, łupki, piaskowce)
• Rejestracji w bazie odbiorowej szczegółowych informacji graficznych i obliczeniowych związanych z odbiorami miesięcznych robót górniczych

Wszystkie informacje z miesięcznych odbiorów robót górniczych zarówno graficzne jak również obliczeniowe zapisywane są w bazie Oracle. Poprzez zapytanie do bazy można uzyskać np.: informacje dotyczące wydobytej kopaliny, które są niezbędne przy sporządzaniu operatu ewidencyjnego zasobów. Aplikację budowano ponad 2 lata wykorzystując doświadczenie geologów górniczych z Kopalni Polkowice-Sieroszowice w ścisłej współpracy z profesjonalnymi programistami i informatykami z firmy SHH z Wrocławia.

Referat nr 7

Artur Krawczyk
Akademia Górniczo-Hutnicza

Możliwości wykorzystania języków znacznikowych w górnictwie

Streszczenie

W referacie opisano co to są języki znacznikowe i jaką rolę pełnią w informatyce. Zaprezentowano dotychczasowe światowe przykłady zastosowania języków znacznikowych w górnictwie wykorzystywanych między innymi do opisu odwiertów geologicznych, jakości węgla oraz geologii. Omówiono uwarunkowania prawne oraz techniczne wykorzystania języków znacznikowych w praktyce.

Referat nr 8

Włodzimierz Boroń, Władysław Mironowicz
Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa EMAG

Doświadczenia i perspektywy rozwoju systemów monitorowania i wizualizacji procesu technologicznego zakładów górniczych w celu podniesienia wydajności i poprawy bezpieczeństwa pracy

W pracy scharakteryzowano specyfikę organizacji procesu produkcyjnego w kopalniach głębinowych węgla kamiennego z uwzględnieniem zagrożeń naturalnych i technicznych. Następnie zaprezentowano zagadnienia związane z budową, funkcjami i wykorzystaniem w kopalniach systemów monitorowania i wizualizacji, w celu podniesienia wydajności i poprawy bezpieczeństwa pracy. W drugiej części referatu wskazano kierunki rozwoju systemów monitorowania i wizualizacji, zwłaszcza w zastosowaniach w górnictwie, podkreślając wzrost znaczenia w tej dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Referat nr 9

Krzysztof Słota, Zbigniew Słota
Politechnika Śląska

Edukacyjne i naukowe aspekty pakietu ZKS Multiklimat 2000 w rozwiązaniu zagadnień z zakresu wentylacji i klimatyzacji kopalń

Streszczenie

W artykule opisano programy wchodzące w skład pakietu ZKS Multiklimat 2000 służącego do rozwiązywania złożonych zagadnień z zakresu wentylacji i klimatyzacji. Wskazano na możliwości zastosowania programów w celach edukacyjnych, naukowych i inżynierskich. Pokazano przykładowe obliczenia i miejsca ich zastosowania.

Referat nr 10

Paweł Śliwiński, Tadeusz Jankowski
KGHM Polska Miedź S.A.

Optymalizacja procedur ewidencji danych w Działach Maszyn Dołowych KGHM Polska Miedź S.A.

Streszczenie

Wdrożenie systemu informatycznego mySAP w Oddziałach Górniczych KGHM Polska Miedź S.A. spowodowało odczuwalny wzrost obciążenia pracą przy tworzeniu różnego rodzaju dokumentów przez pracowników służb dozoru mechanicznego i górniczego. W konsekwencji ujawniły się problemy związane z występowaniem błędów w dekretacji merytorycznej dokumentów oraz licznymi opóźnieniami we wprowadzaniu danych. Po wdrożeniu oprogramowania automatyzującego procedury generowania informacji dla potrzeb zarządzania Działem Maszyn Dołowych1, okazało się, że wymienione zjawiska nie pozwalają w pełni wykorzystać potencjału danych dla potrzeb porównań i analiz.

W artykule proponujemy opracowanie panelu zarządzania dla służb dozoru średniego szczebla - projektu, który w naszym rozumieniu sprowadza się do zastosowania oprogramowania informatycznego wspomagającego procesy ewidencji danych za które odpowiedzialne są służby dozoru. Nowe rozwiązanie zmniejszyłoby znacznie pracochłonność związaną z prowadzeniem ewidencji, a także w systemowy sposób pozwoliłoby wyeliminować przyczyny błędów w dekretacji dokumentów.

Referat nr 11

Tadeusz Kaczarewski, Tomasz Żwirki
BOT KWB Turów S.A.

10 letnie doświadczenie w eksploatacji Górniczego Systemu Informatycznego w BOT KWB Turów S.A.

Streszczenie

W przypadku eksploatacji złoża „Turów", charakteryzującego się niezwykle skomplikowaną budową geologiczną i trudnymi warunkami geologiczno-inżynierskimi, a także mało przychylnymi ze względu na geograficzne położenie kopalni, warunkami przestrzennymi
i środowiskowymi, wdrożenie nowoczesnej informatycznej technologii obsługi prac mierniczych geologicznych, geotechnicznych oraz technologicznych, stało się niezwykle istotne a nawet niezbędne dla przygotowania i realizacji eksploatacji złoża oraz zwałowania nadkładu w BOT KWB Turów S.A. Funkcjonujący system pozwala na sprawne opracowywanie optymalnej i bezpiecznej dla otoczenia i zakładu górniczego technologii eksploatacji w w/w warunkach. Dzięki niemu uzyskano możliwość wielowariantowego analizowania dużej ilości parametrów, ulegających częstej aktualizacji w związku ze zmiennością warunków złożowych i zewnętrznych. Wpłynęło to na poprawę efektywności gospodarki złożem oraz pozwoliło pokonać szereg barier formalno-prawnych oraz technicznych, które w przeszłości bardzo istotnie przyczyniły się do powstawania zdarzeń o charakterze katastrofalnym oraz podjęcia kosztownych, nieudanych decyzji gospodarczych.

Referat nr 12

Anna Mokry
Kompania Węglowa S.A. - KWK Jankowice

Doświadczenia ruchowe w zakresie wizualizacji i tworzenia map prognozowanych wpływów eksploatacji na powierzchnię terenu KWK Jankowice

Streszczenie

Referat opisuje praktyczne wykorzystanie programów komputerowych w zakresie prognozowania deformacji terenu górniczego będącego pod wpływem eksploatacji górniczej.

Praca przedstawia sposób interpretacji prognozowanej rzeźby terenu oraz wizualizacji projektowanych obiektów budowlanych z wykorzystaniem numerycznego opisu eksploatacji górniczej.

Referat nr 13

Piotr Bugla, Mieczysław Lubryka, Piotr Stroka, Jerzy Śliwiński
Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. - KWK Jas-Mos

System kontroli parametrów bezpieczeństwa i kontroli procesów technologicznych w Kopalni Węgla Kamiennego „Jas-Mos"

W referacie przedstawiono aktualny stan urządzeń dyspozytorni kopalnianej Kopalni Węgla Kamiennego „Jas-Mos" będącej obecnie po gruntownej modernizacji. Szczegółowo prezentowane są dotychczasowe doświadczenia w zakresie eksploatacji nowych urządzeń dyspozytorskich ocenianych z perspektywy ich wpływu na poziom bezpieczeństwa pracujących na dole kopalni załóg górniczych.

Referat nr 14

Jerzy Sałacki
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

Model informatyczny wspomagania sterowania wielkością i lokalizacją furty eksploatacyjnej w eksploatacji złoża rud miedzi na przykładzie kopalń KGHM Polska Miedź S.A.

Streszczenie

Efektem projektowania eksploatacji w polu jest między innymi wybór systemu eksploatacji dopuszczalnego ze względów technicznych oraz określenie optymalnej wielkości i lokalizacji furty eksploatacyjnej. Niezależnie od stosowanego kryterium optymalizacji, furta musi być optymalna także z uwagi na wydajność miedzi. Wymaga to stosowania złożonych metod obliczeniowych i korzystania z danych o zlożu zgromadzonych w bazach danych systemów informatycznych. Opracowany model informatyczny służy do wspomagania projektowania eksploatacji w rejonach kopalni oraz do sterowania wielkością i lokalizacją furty w polach eksploatacyjnych.

Referat nr 15

Zbigniew Zabawa
Kompania Węglowa S.A.

Rozwiązania informatyczne w procesie zarządzania jakością produkcji w Kompanii Węglowej S.A.

Streszczenie

W referacie przedstawiono zastosowane rozwiązania informatyczne wspomagające proces nadzoru nad jakością produkcji węgla w Kompanii Węglowej S.A. Przedstawiono rozwiązania informatyczne służące projektowaniu i utrzymywaniu Systemu zarządzania Jakością zgodnego z normą ISO 9001, oraz model monitoringu jakości węgla surowego i handlowego w oddziałach Kompanii Węglowej S.A. Opisano zakres i funkcjonalność używanych programów informatycznych w obszarze funkcjonowania procesów nadzorowanych w oparciu o normę ISO 9001. Przedstawiono również funkcjonujący model monitoringu jakości węgla surowego będący centralną bazą danych zasilana bezpośrednio z urządzeń ciągłego pomiaru, który pozwala na bieżącą (on-lin), analizę danych związanych z jakością produkowanego węgla jak również umożliwia tworzenie archiwalnych zestawień danych do późniejszych analiz. Rozwiązanie to umożliwia wiarygodną kontrole jakości produkcji węgla oraz pozwala na ciągły i bieżący monitoring jakości produkcji wegla w oddziałach wydobywczych przez jednostkę nadzorującą.

Referat nr 16

Marek Marzec, Andrzej Stankiewicz, Zbigniew Porębski
KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „RUDNA"

Praktyczne doświadczenia w zakresie wykorzystania programów CAD do harmonogramowania produkcji  w Zakładach Górniczych „Rudna"

Streszczenie.

W referacie omówiono komputerowe wspomaganie projektowania w O/ZG „Rudna". Przedstawiono harmonogramowanie robót górniczych w ujęciu wynikającym z postanowień obowiązujących przepisów prawa związane z prowadzeniem ruchu zakładu górniczego.

Objaśniono praktyczne wykorzystanie programu AutoCad do opracowania części graficznej wykonywanych (aktualizowanych) dokumentacji.

Referat nr 17

Zygmunt Szymański 
Politechnika Śląska, Katedra Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa

Nowoczesne metody sterowania transportem urobku w podziemnych  zakładach górniczych

Streszczenie

W referacie przedstawiono przegląd nowoczesnych metod sterowania transportem urobku w podziemnych zakładach górniczych. Specyfika organizacji transportu w kopalniach wymaga koordynacji zarówno transportu poziomego oraz pionowego, jak i transportu kołowego i szynowego na powierzchni i w podziemiach kopalni. Na przykładzie kopalni węgla kamiennego opracowano algorytmy sterowania automatycznego transportu poziomego. Wykorzystując procedury programu Matlab-Simulink oraz własne programy komputerowe (program Gorteg) opracowano oryginalną metodykę projektowania i sterowania transportem. Poszczególne pliki programu GORTEG (program TEG-3.) umożliwiają m.in. opracowanie procedur optymalnego sterowania pracą trakcji szynowej oraz stacji załadowczych i wyładowczych, skoordynowanego z pracą urządzeń skipowych. Program TEG-3 umożliwia: określenie wielkości składu pociągu urobkowego, wykonanie obliczeń kinematycznych i energetycznych odcinka trakcji elektrycznej (obliczenia sieciowe, zużycie energii elektrycznej, harmonogram ruchu pociągów). Metodyka sterowania była sprawdzona w warunkach przemysłowych.

Referat nr 18

Leszek Jurdziak, Witold Kawalec
Politechnika Wrocławska

Wykorzystanie nowoczesnych narzędzi informatycznych do optymalizacji funkcjonowania kopalni odkrywkowej ze szczególnym uwzględnieniem systemu transportu taśmowego

Streszcenie 

W pracy omówiono rozwój nowoczesnych narzędzi informatycznych do modelowania geologicznego i planowania rozwoju kopalń. Zwrócono uwagę na potrzebę tworzenia własnych aplikacji w zintegrowanym środowisku w celu dostosowania standardowych programów do lokalnych potrzeb. Wskazano na konieczność stworzenia modelu ekonomicznego złoża obejmującego modele: wartości powierzchni, kosztów eksploatacji, transportu i rekultywacji, wartości kopaliny w oparciu o formuły cenowe na bazie parametrów jakościowych. Podkreślono konieczność planowania rozwoju kopalni w oparciu o model ekonomiczny i jakościowy z uwzględnieniem mieszania węgla pod kątem wymogów elektrowni. Zwrócono uwagę na potrzebę wykorzystanie analiz systemu transportowego zarówno w modelu kosztowym jak na etapie projektowania rozwoju kopalni. Zaproponowano wykorzystanie autorskiego, specjalistycznego programu do obliczania przenośników taśmowych. Zaproponowano procedurę szacowania zasobów zgodną z międzynarodową klasyfikacją JORC z wykorzystaniem modelu bilateralnego monopolu kopalni i elektrowni. Wskazano na konieczność optymalizacji z uwzględnieniem eksploatacji wielu wyrobisk. Omówiono metodę adaptacji standardowego programu NPVScheduler+ do potrzeb planowania docelowego rozwoju kopalń węgla brunatnego. Podkreślono konieczność optymalizacji krótkoterminowej i omówiono dostępne narzędzia i procedury. Omówiono dostępne narzędzia do prowadzenia analiz ryzyka z wykorzystaniem metod symulacji warunkowej oraz analizy wiązek planów rozwoju w celu określenia zmienności przyszłych przepływów finansowych.

Referat nr 19

Ryszard Hejmanowski
Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Rozwiązania informatyczne w ochronie terenów górniczych - ich rola i szanse wdrożenia

Streszczenie:

Działalność zakładów górniczych w zakresie ochrony terenów górniczych (OTG) jest sankcjonowana przez ustawy i obejmuje współcześnie cały szereg zagadnień z zakresu prawa, inwestycji hydrologicznych, budowlanych wymagających wysokich kwalifikacji, świetnej organizacji i wysokich nakładów finansowych. Badania naukowe nad zagadnieniami związanymi z ochroną terenów górniczych prowadzą do ustalenie związków przyczynowo skutkowych zjawisk zachodzących podczas procesu ujawnia się wpływów eksploatacji. Dorobek naukowy poszczególnych dziedzin nauki związany z ochroną terenów górniczych jest szeroki i wielowątkowy. Powstało wiele opracowań, w których prezentowane są m.in. teorie wpływów eksploatacji, kompleksowe klasyfikacje oddziaływania na środowisko eksploatacji górniczej oraz oprogramowanie komputerowe do rozwiązywania wybranych zagadnień związanych z ochroną terenów górniczych. W celu rozwiązywania niektórych zagadnień dotyczących wpływów eksploatacji opracowano w ubiegłych latach wiele programów wspomagających działalność inżynierską w zakresie OTG. W miarę upływu czasu coraz wyraźniej rysuje się jednak wspólny czynnik spajający różne dziedziny w jeden obszar badań - tym czynnikiem jest informacja przestrzenna (geoinformacja) przetwarzana m.in. za pomocą oprogramowania geoinformacyjnego. W referacie omówiono rozwój oprogramowania wspomagającego działalność inżynierską w zakresie OTG zwracając uwagę na obecne i przyszłe tendencje w tym zakresie. Zwrócono uwagę na problemy z wdrażaniem nowoczesnych rozwiązań informatycznych w przemyśle wydobywczym i potencjalne szanse otwierające pole do nowoczesnego zarządzania ochroną środowiska w górnictwie.

Referat nr 20

Piotr Kulinowski
Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Informatyczne wspomaganie procesu projektowania przenośników taśmowych

Streszczenie:

Przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące implementacji komputerowej algorytmu obliczeń i doboru parametrów eksploatacyjnych przenośników taśmowych. Opisane programy komputerowe umożliwiają odwzorowanie dowolnego profilu i planu trasy, stanu załadunku i wielu istotnych parametrów konstrukcyjnych. Zastosowane algorytmy obliczeniowe bazują na standardowych i rozszerzonych metodach obliczania przenośników taśmowych, umożliwiają analizę pracy układów napędowych i napinających oraz ocenę stanu obciążenia taśmy przenośnikowej podczas rozruchu, pracy ustalonej i hamowania przenośnika.

Referat nr 21

Koszowski Zbigniew, Jan Horodecki
Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A. Katowice

Nowe  produkty  oraz  formy  usług  informatycznych oferowane  przez  Centralny  Ośrodek  Informatyki Górnictwa S.A.  w  Katowicach

STRESZCZENIE:

W artykule przedstawiono aktualny zakres oraz formy usług informatycznych świadczonych przez COIG S.A., zaprezentowano nowe produkty funkcjonujące w środowisku internetowym, oparte o bazy danych posadowione na serwerach zainstalowanych w Centrum Przetwarzania Danych COIG S.A.

Referat nr 22

Tomala Anna, Małgorzata Brzozowska
Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A.

Komputerowe wspomaganie rachunkowości organizacji wielozakładowej - SZYK/KFK

STRESZCZENIE:

W referacie przedstawiono nowe rozwiązania technologiczne i funkcjonalne systemu SZYK z zakresu obsługi sfery finansowo księgowej, z uwzględnieniem specyfiki organizacji korporacyjnych. Przedstawiono rozwiązania  wspierające m.in. obieg dokumentów wraz z ich kontrolą merytoryczną, a także zarządzanie finansami organizacji wielozakładowych.

Referat nr 23

Wiesław Kraus, Agnieszka Sadło
Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A.

Zastosowanie rozwiązań gospodarki elektronicznej w branży górnictwa węgla kamiennego

STRESZCZENIE:

W referacie przedstawiono zagadnienie zastosowania gospodarki elektronicznej w branży górnictwa węgla kamiennego na przykładzie internetowego systemu informatycznego Portal Autoryzowanego Sprzedawcy e-AS, wdrożonego w KHW S.A., dla celów organizowania współpracy z siecią autoryzowanych sprzedawców węgla. Przedstawiono na przykładach dokumentów i procesów wykonywanych w Portalu e-AS, następujące wdrożone elementy gospodarki elektronicznej: Internet, dokument elektroniczny, podpis cyfrowy.

Referat nr 24

Waldemar Rasała, Andrzej Pukocz
Katowicki Holding Węglowy S.A.

ZAMÓWIENIA INTERNETOWE W KATOWICKIM HOLDINGU WĘGLOWYM S.A. Z ZASTOSOWANIEM PODPISU ELEKTRONICZNEGO

STRESZCZENIE:

W artykule przedstawiono stan aktualny w zakresie procedur składania zamówień na węgiel oraz rozwiązania internetowe umożliwiające składanie elektronicznych zamówień na dostawy węgla z zastosowaniem podpisu elektronicznego.

Referat nr 25

Krzemień Marek, Jerzy Syrkiewicz
Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A.

Nowa generacja kompleksu-zatrudnieniowo płacowego - SZYK/KZP

STRESZCZENIE:

W artykule przedstawiono podstawowe rozwiązania oraz zakres funkcjonalny nowej generacji Kompleksu Zatrudnieniowo-Płacowego SZYK/KZP, podano aktualny stan wdrożeń oraz źródła efektywności jego zastosowania.

Referat nr 26 

Białas Andrzej
Instytut Innowacji i Społeczeństwa Informacyjnego, Katowice

Zarządzanie bezpieczeństwem informacji w aspekcie potrzeb sektora górnictwa węgla kamiennego

STRESZCZENIE:

Artykuł przedstawia założenia otwartego, modularnego, wspomaganego komputerowo systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji, zgodnego z normą ISO/IEC 27001, który powstał w wyniku realizacji projektu celowego. W ramach projektu opracowano też metodykę wdrażania systemu, w tym jego przystosowania do potrzeb konkretnej instytucji oraz oprogramowanie wspomagające proces wdrażania i utrzymania systemu. Artykuł zawiera krótkie wprowadzenie w zagadnienia zarządzania bezpieczeństwem informacji oraz opisuje rezultaty badań przemysłowych i przedkonkurencyjnych projektu.

Referat nr 27

Choma Zygmunt, Grabowski Krzysztof
Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa S.A.

Elektroniczne Miejsce Pracy jako nowoczesne narzędzie dostępu do informacji w przedsiębiorstwie

STRESZCZENIE

W referacie przedstawiono definicję elektronicznego miejsca prac EMP, funkcjonalność zastosowanych rozwiązań, kryteria doboru technologii dla użytkownika końcowego i dla korporacji wdrażającej EMP, korzyści z jego stosowania dla pracownika i przedsiębiorstwa.

Referat nr 28

Antoni Wojaczek
Politechniki Śląskiej Katedra Elektryfikacji I Automatyzacji Górnictwa

Integracja w systemie alarmowania współczesnej kopalni

Streszczenie:

W artykule przedstawiono propozycję nowego podejścia do istniejących w każdej kopalni „niezależnych" do tej pory systemów łączności ogólnozakładowej i dyspozytorskich systemów łączności alarmowo-rozgłoszeniowej. Proponuje się by współczesne serwery telekomunikacyjne, wykorzystywane w urządzeniach stacyjnych central telefonicznych abonenckich i central alarmowo-rozgłoszeniowych, zintegrować w taki sposób, by mogły one pełnić wszystkie funkcje związane z łącznością foniczną w kopalniach. Odpowiednio skonfigurowany serwer telekomunikacyjny w kopalni mógłby wtedy pełnić rolę centrali telefonicznej ogólnozakładowej, centrali telefonicznej dyspozytorskiej, jak i centrali alarmowo-rozgłoszeniowej.

Paweł Czaplicki, Jarosław Czyż, Ryszard Pustelnik
KWB „Konin" w Kleczewie SA

Informatyczne wspomaganie procesu zarządzania eksploatacją złoża węgla brunatnego w warunkach KWB „Konin"

Streszczenie: 

Kopalnia Węgla Brunatnego „Konin" już na początku lat dziewięćdziesiątych rozpoczęła prace nad wyborem i wdrożeniem systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie eksploatacją węgla brunatnego. System kom­puterowy wdrażano w pracach projektowych w podstawowych działach obsługi produkcji: w technologii górniczej, dziele mierniczym, geologicznym oraz konstrukcyjnym. Ponadto podjęto różnorodne działania w celu udoskonalenia m.in.: procesów produkcyjnych we wszystkich fazach i obszarach - planowania, pro­jektowania technologii, bieżącej obsługi produkcji i rozliczania produkcji, a także zarządzania majątkiem i procesów inwestycyjnych. Dla realizacji powyższych celów pomocne okazały się w tym współczesne systemy informatyczne wspomagania projektowania (systemy CAD/CAM) oraz systemy informacji ge­ograficznej (systemy GIS).

O wyborze systemu amerykańskiej firmy Intergraph z modułami górniczymi firmy Intertech, obecnie GSMI, z Republiki Południowej Afryki zadecydowały cechy produktu, takie jak: otwartość, tzn. możliwość tworzenia i dołączania nowych aplikacji, dostosowanie możliwości i funkcji do specyficznych potrzeb KWB „KONIN", bardzo dobra platforma graficzna MicroStation oraz możliwości rozwojowe systemu. Dotychczasowe efekty tych prac wykazały, że wybór systemu firm Intergraph i Intertech okazał się trafny.

Podsta­wowym środowiskiem pracy służb kopalni jest MicroStation. Jest to silne i wydajne narzędzie do kreślenia zarówno map, jak i rysunków technicznych. Przyjazne śro­dowisko projektowe zapewnia graficzny interfejs MicroStation. Możliwości pro­jektowania są zwiększane przez zastosowanie dodatkowych specjalistycznych modułów. W kopalni zapewniono inżynierom narzędzia potrzebne na każdym etapie projektowania - od możliwości zeskanowania już istniejącej dokumentacji papierowej, poprzez obróbkę otrzymanego rastra przy pomocy oprogramowania I/RasB, wektoryzację, do wyplotowania map lub rysunków technicznych.

Dane graficzne połączone są z danymi przechowywanymi w relacyjnej bazie da­nych Oracle, która jako jedna z nielicznych potrafi obsługiwać tak duże przedsiębi­orstwa z uwzględnieniem dużego rozproszenia terytorialnego przy zachowaniu bardzo dobrych parametrów technicznych. W bazie znajdują się informacje dotyczące m.in. otworów geologicznych, jakości węgla, działek.

Referat nr 30

Kazimierz Korbel
Fabryka Maszyn i Urządzeń TAGOR Spółka Akcyjna

Doświadczenia w praktycznym wykorzystaniu programu INVENTOR do tworzenia dokumentacji technicznej

Streszczenie: 

Analiza rozwoju i możliwości oprogramowania typu CAD. Wykorzystanie w praktyce oprogramowania AUTODESK Inventor w procesach konstrukcyjno-technologicznych podczas projektowania kompleksów ścianowych w grupie firm ZZM KOPEX. Badanie oszczędności płynących z wprowadzenia jednolotego systemu CAD.